De waardering van semipublieke zorginstellingen is een complex en genuanceerd onderwerp dat de laatste jaren steeds meer aandacht krijgt. Nu zorgsystemen zich ontwikkelen en voor nieuwe uitdagingen komen te staan, wordt het begrijpen van de werkelijke waarde van deze organisaties cruciaal voor beleidsmakers, financiers, investeerders en het publiek.
Als de financieringsvraagstukken ook vanuit het perspectief van ondernemingswaardering worden benaderd, zijn er meer financieringsmogelijkheden voor zorginstellingen.
De unieke aard van semipublieke zorginstellingen
Semipublieke zorginstellingen nemen een unieke positie in tussen volledig publieke en private entiteiten. Ze hebben vaak een missie om het publieke belang te dienen, terwijl ze financieel onafhankelijk (moeten) opereren. Deze hybride aard kan de waardering bijzonder uitdagend maken.
Een belangrijk aspect van deze instellingen is de bestuursstructuur. Veel hebben private-sector modellen aangenomen met bestuurders en toezichthoudende raden, maar zonder de duidelijke “publieke aandeelhouders” die als stakeholder normaal gesproken de efficiënte allocatie van (ook hun) kapitaal zullen controleren.
Marktpositie
De waardering van semipublieke zorginstellingen wordt sterk beïnvloed door hun marktpositie. Goede en adequate zorgverlening is zeer belangrijk in de samenleving. Vaak bedient een semipublieke zorginstelling binnen een regio een aanzienlijk deel van de markt. De continuïteit van de instelling is daarmee niet in alle gevallen geborgd, maar zal in lastige tijden wel meer steun vinden bij allerlei belanghebbenden dan een private onderneming. Credit rating agencies, zoals bijvoorbeeld Fitch, beschouwen continuïteit van de Nederlandse zorginstellingen daarom ook vanuit de financiële kracht van de Nederlandse samenleving.
Het complexe en veranderende regelgevingslandschap voor de gezondheidszorg kan waarderingen aanzienlijk beïnvloeden. Veranderingen in vergoedingsmodellen, kwaliteitsnormen en volksgezondheidbeleid kunnen allemaal invloed hebben op de financiële vooruitzichten en algehele waarde van een instelling.
Factoren die de waardering beïnvloeden
Naast bovengenoemde factoren zijn er nog veel factoren die de waardering beïnvloeden, maar ze zijn vaak terug te voeren naar de volgende 3 financiële factoren:
- De kosten van het gebruikte kapitaal
- De toekomstige winstgevendheid en kasstromen in de komende 3 jaar
- Verwachte groei van winstgevendheid na 3 jaar
Kosten van kapitaal
Schuld kan worden aangetrokken tegen zeer lage tarieven, niet veel hoger dan de rente (“yield”) op schuld van Nederlandse publieke instellingen (zoals de Staat).
Op basis van de sectorbrede norm voor winstgevendheid (1 tot 2% van de omzet) valt impliciet af te leiden dat in de sector de rendementseis voor het eigen vermogen 4%-8% bedraagt.
De kosten van kapitaal voor een gemiddelde gezondheidszorginstelling zijn laag, wat de waarde van de zorginstellingen verhoogt.
De toekomstige winstgevendheid en groei
De behoefte aan zorg in Nederland zal de komende jaren groeien door vergrijzing van de samenleving, meer mogelijkheden van zorg door innovatie en de groei van de Nederlandse bevolking. Daartegenover staat een wens van de Nederlandse regering om de groei van uitgaven aan zorg te beperken. Daarover zijn met de sector afspraken gemaakt in het integraal zorgakkoord. De groei is dus gemaximeerd, maar zeer voorspelbaar.
Het is in het belang van de Nederlandse zorgsector dat ze voldoende winst maakt. De eerder genoemde sectorbrede norm zou vanuit financieel perspectief gezien moeten worden als de onderkant van een range die zich kan uitstrekken naar percentages boven 2%. Deze ambitie voor winstgevendheid zal per definitie ten goede komen aan de zorgsector, want wordt toegevoegd aan het eigen vermogen.
Conclusie
De Nederlandse zorginstellingen zijn belangrijk voor onze samenleving. Door de instellingen te waarderen op basis van de waarderingstheorie ontstaat er ruimte voor discussie over financiering van de instelling op basis van een langere termijn.